Граматичкиот проблем во древниот индиски јазик, кој ги мачи научниците од 5 век пред новата ера, го реши студент од Кембриџ и со тоа може да го „револуционизира изучувањето на санскрит“, најави неговиот професор.
Индискиот докторант Риши Рајпопат (27) го дешифрира правилото што го учеше Панини, мајсторот на древниот санскритски јазик, кој живеел пред приближно две и пол илјади години.
Универзитетот во Кембриџ проценува дека санскритски јазик зборуваат само околу 25.000 луѓе од една милијарда во Индија. Но, тоа е светиот јазик на хиндуизмот и медиум преку кој со векови се пренесува голем дел од индиската наука, филозофија, поезија и друга секуларна книжевност.
Граматиката на Панини, позната како Astadhiyaii, се потпира на систем кој функционирал како алгоритам за конвертирање на основите и суфиксите на зборовите во граматички точни зборови и реченици.
Сепак, две или повеќе правила на Панини често се применуваат истовремено, што резултира во спротивставени правила.
Панини подучуваше „мета-правило“ кое традиционално го толкуваат научниците на следниов начин – „во случај на конфликт помеѓу две правила со еднаква сила, правилото што доаѓа подоцна по редоследот на граматиката победува“.
Сепак, ова често доведуваше до граматички неточни резултати.
Рајпопат го отфрли традиционалното толкување на метаправилата. Наместо тоа, тој тврди дека Панини мисли дека помеѓу правилата што се применуваат на левата и десната страна на зборот, треба да го избереме правилото што се применува на десната страна.
Користејќи ја оваа интерпретација, Рајпопат открил дека „јазичната машина“ на Панини произведува граматички точни зборови без речиси никакви исклучоци.
Рајпопат вели дека имал „еурека момент“ откако неговиот претпоставен во Кембриџ, професорот по санскрит Винченцо Верџиани, го советувал – „Ако решението е комплицирано, веројатно грешите“.
„Имав момент на еурека во Кембриџ. По девет месеци обид да го решам овој проблем, речиси бев подготвен да се откажам, бев заглавен. Ги оставив книгите еден месец и само уживав во летање, пливање, возење велосипед, готвење, молитва и медитација“, вели Рајпопат.
„Потоа неволно се вратив на работа и за неколку минути, додека ги вртев страниците, овие обрасци почнаа да се појавуваат и сето тоа почна да има смисла. Имаше уште многу работа, но го решив најголемиот дел од загатката. Во текот на следните неколку недели бев толку возбуден што не можев да заспијам и поминував часови во библиотеката, вклучително и среде ноќ, за да проверам што сум нашол и да ги решам проблемите поврзани. Таа работа траеше уште две и пол години. Се надевам дека ова откритие ќе влее доверба, гордост и надеж кај студентите во Индија дека и тие можат да постигнат големи работи“, истакна тој.
Тој се надева дека сега ќе може да се воведат принципите на граматиката на Панини во компјутерите.
„Мојот студент Риши го реши тоа – тој најде исклучително елегантно решение за проблемот што ги збунуваше научниците со векови. Ова откритие ќе направи револуција во изучувањето на санскрит во време кога интересот за тој јазик е во пораст“, вели професорот Верџиани.