Пред утрешниот самит на ЕУ и Западен Балкан, Европската комисија го претстави Акциониот план за Западен Балкан, чија цел е зајакнување на соработката за миграција и управување со границите со партнерите од Западен Балкан, во светлина на нивниот единствен статус во однос на перспективата за членство во ЕУ и нивните тековни напори да се усогласат со регулативите на ЕУ, се вели во соопштението на Комисијата.
Се додава дека Акцискиот план идентификувал 20 оперативни мерки во пет столба: зајакнување на граничното управување по целата балканска рута, брзи процедури за давање азил и поддршка за капацитети за прифаќање, борба против криумчарењето мигранти, зајакнување на соработката за време на реадмисија и враќање и усогласување на визната политика.
Целта на овие мерки, како што се наведува во соопштението на Европската комисија, е што повеќе да се поддржат акциите на партнерите од Западен Балкан во самата ЕУ.
„Западнобалканската рута е во нашиот фокус веќе некое време. На состанокот на министрите за внатрешни работи на 13 октомври, министрите се согласија дека треба да имаме заеднички пристап. Ова беше дополнително развиено за време на процесите во Прага и Берлин. Во Тирана на почетокот на ноември постигнавме напредок со нашите партнери од Западен Балкан кога станува збор за визната хармонизација и борбата против криумчарењето мигранти. Но, проблемите останаа. Со овој Акционен план сега ја градиме нашата добра соработка и го отвораме патот за продолжување на блиската заедничка работа“, изјави еврокомесарката за внатрешни работи Илва Јохансoн.
Во соопштението се посочува дека оваа година бројот на илегални миграции долж западнобалканската рута е значително зголемен поради повеќе фактори, меѓу кои и економскиот притисок и несигурноста како резултат на тековните конфликти.
„Пристигнувањата преку западнобалканската рута се тројно зголемени во споредба со минатата година. Во октомври посетив четири земји од Западен Балкан и посветени сме да продолжиме да работиме со серија од 20 итни оперативни мерки за да одговориме на миграцискиот притисок. Миграцијата е заеднички проблем и нешто што треба да се бориме заедно, за ниту една од земјите-членки на ЕУ или нашите партнери од Западен Балкан да не останат сами со проблемите со кои се соочуваат“, рече Маргаритис Шинас, потпретседател на телото за промоција на европски начин на живот.
Неусогласеноста на слободниот визен режим со визните политики на ЕУ придонесува и за зголемениот број луѓе кои директно со авион пристигнуваат во земјите од Западен Балкан и продолжуваат кон Унијата, се додава во соопштението.
„Блиската соработка со нашите партнери од Западен Балкан е од клучна важност за справување со овие заеднички миграциски проблеми“, се посочува во соопштението.
Кога станува збор за зајакнување на управувањето со границите долж балканската рута, како што истакнува Европската комисија, од клучно значење е да се намали бројот на нелегални текови, исто така во светло на начинот на работа на шверцерите, зголемената стапка на насилство и ризикот од трговија со оружје и организиран криминал.
Имајќи предвид дека ЕУ веќе има склучено договори за статусот со Албанија, Црна Гора, Србија и Северна Македонија, тие му дозволуваат на Фронтекс да распореди постојан корпус од европската гранична и крајбрежна стража во заедничките операции во регионот.
Ќе се зајакнат заедничките операции, а Фронтекс ќе го зголеми бројот на луѓе, а исто така ќе се договорат нови договори за статусот што е можно поскоро.
Европската комисија, исто така, наведува дека ЕУ останува посветена на зајакнување на капацитетите на партнерите од Западен Балкан за обезбедување азил и поддршка на капацитетите за прифаќање низ целиот регион преку ИПА програмата. Конкретно, тој ќе продолжи да работи заедно со партнерите од Западен Балкан на подготовките за зимската сезона.
Со цел да се подобри борбата против шверцот со луѓе, неопходно е да се формира Оперативната работна група на Европол и да се подобри учеството на сите партнери од Западен Балкан во циклусот EMPACT 2022-2025, како и имплементација на неодамна усвоената ИПА програма против шверцот. Неопходно е да се постигне договор и со законодавците за предлогот за казнување на оние кои вршат превоз на криумчарени луѓе.
Неопходна е и целосна имплементација на договорот за реадмисија со партнерите од Западен Балкан, кој е столбот на соработката за враќање и реадмисија.
„Ќе ги поддржиме партнерите од Западен Балкан за да се забрза враќањето во регионот, да се зајакнат оперативните капацитети преку Фронтекс и да се свикаат Заеднички комитети за реадмисија. Во 2023 година ќе биде развиена нова програма за враќање од регионот, која ќе ја зајакне соработката и координацијата на оперативно ниво меѓу ЕУ, Западен Балкан и земјите на потекло“, се вели во соопштението на Европската комисија.
Исто така, се нагласува дека усогласувањето на визната политика е од клучно значење за доброто функционирање на безвизниот режим на Западен Балкан со ЕУ.
Сите партнери од Западен Балкан треба да ја усогласат својата визна политика со ЕУ и тоа приоритетно“, се наведува во соопштението.
„Денеска, Комисијата ќе го усвои петтиот извештај за суспензијата на визите за мониторинг на безвизниот режим на ЕУ со Албанија, Босна и Херцеговина, Црна Гора, Северна Македонија и Србија, како и со Грузија, Молдавија и Украина. Извештајот се фокусира на преземените активности за исполнување на препораките дадени од Комисијата во нејзиниот четврти извештај, при што барањата за безвизен режим сè уште се исполнети, но потребни се итни чекори за усогласување со визната политика на ЕУ“, се вели во соопштението. .